NGƯỜI MẠNH NHẤT KHÔNG PHẢI LÀ KẺ ĐỨNG TRÊN CAO, MÀ LÀ NGƯỜI BIẾT NÂNG NGƯỜI KHÁC LÊN

KINH DỊCH DẠY: NGƯỜI MẠNH NHẤT KHÔNG PHẢI LÀ KẺ ĐỨNG TRÊN CAO, MÀ LÀ NGƯỜI BIẾT NÂNG NGƯỜI KHÁC LÊN

Trong Kinh Dịch, hai quẻ đầu tiên – Càn và Khôn – không chỉ là biểu tượng của Trời và Đất, mà còn là bản đồ của cách làm người.

Càn là Trời: mạnh mẽ, sáng tạo, không ngừng tiến lên. Khôn là Đất:  nhu thuận, bao dung, sinh ra muôn vật. Càn cho ta sức mạnh, Khôn dạy ta đức khiêm.

Và giữa hai quẻ ấy, cổ nhân muốn nhắn một điều: “Sức mạnh lớn nhất không phải là chinh phục, mà là nuôi dưỡng.”

🌱1. Càn: Học cách vươn lên, nhưng đừng quên Trời không bao giờ khoe mình cao.

“Thiên hành kiện – quân tử dĩ tự cường bất tức”: Trời vận hành mãi không ngừng, nên người quân tử phải tự cường, phải tiến, phải tạo ra giá trị.

Nhưng có một điều ít ai để ý:

Trời dù cao nhưng không khoe mình cao. Sáng nhưng không dành phần sáng.

Người đời nay cũng muốn “vươn lên như Trời”, nhưng quên mất: Trời vươn lên để soi sáng, không phải để hơn ai. Kẻ tự cường mà thiếu đức, cuối cùng chỉ tạo ra ngọn lửa đốt chính mình.

🌱2. Khôn: Học cách nâng đỡ, vì Đất mềm mới nuôi nổi muôn loài.

“Địa thế khôn – quân tử dĩ hậu đức tải vật”. Đất dày, nên gánh nổi vạn vật. Đất thấp, nên dung chứa được mọi dòng nước.

Trong đời, người “cao” mà không biết cúi thì sớm muộn cũng cô độc. Người “thông minh” mà không biết lắng nghe thì cái trí ấy chỉ là gánh nặng.

Đất dạy ta một sức mạnh khác, sức mạnh của sự bao dung và thấu hiểu.

🌱3. Càn và Khôn là hai nửa của người quân tử.

Nếu chỉ có Càn – ta sẽ thành người cố chấp, hiếu thắng. Nếu chỉ có Khôn – ta sẽ thành người nhu nhược, dễ bị cuốn.

Cổ nhân nói: “Càn Khôn giao nhi vạn vật hóa sinh.”

Trời và Đất giao hòa thì vạn vật mới sống được. Con người cũng vậy.

Muốn làm được việc lớn phải có Càn để dấn thân, muốn được người tin phải có Khôn để cảm hóa.

Một người chỉ mạnh mà không có lòng, sẽ khiến người khác sợ. Một người chỉ hiền mà không có trí, sẽ khiến người khác thương hại.

Chỉ khi vừa sáng suốt, vừa từ bi, ta mới có thể vừa làm chủ mình, vừa dẫn dắt người khác.

Càn dạy ta cách lập chí, Khôn dạy ta cách giữ người.

Một bên là sức mạnh của lý trí, một bên là độ sâu của nhân tâm. Không có một trong hai, ta chỉ là kẻ nửa vời trong cuộc đời.