Một người có đáng kết giao hay không, hãy xem bộ dạng lúc họ mệt mỏi

 Một người có đáng kết giao hay không, hãy xem bộ dạng lúc họ mệt mỏi

Lúc tinh thần sảng khoái thì ai nấy đều sẵn lòng ra tay trợ giúp người khác, nhưng chỉ khi sức tàn lực kiệt mới có thể nhìn ra sự tu dưỡng của một người. Người tu dưỡng càng tốt thì càng có khả năng kiềm chế bản thân mình, rất đáng để chúng ta kết giao.

Tháng trước, tôi cùng một người bạn đi leo núi Thái Sơn, lúc này tôi mới lĩnh hội sâu sắc được câu “tỷ lệ nghịch giữa tuổi tác và ý chí” là như thế nào. Leo được nửa quãng đường, tôi đã cảm thấy đôi chân không phải là của mình nữa, bạn bè ban đầu còn quan tâm và giúp đỡ nhau, nhưng đến nửa quãng đường sau thì hầu như thân ai người nấy lo. 

Một người bạn từng nói với tôi rằng, niềm vui của việc leo núi không phải ở phong cảnh thiên nhiên, mà là hình ảnh những người leo núi mỗi người một vẻ, muôn hình vạn trạng, đủ để viết thành một cuốn sách sinh động. Trước kia, tôi không tin lắm, nhưng lần này quả thực mới thấu hiểu sâu sắc.

Tu dưỡng của một người, phải xem bộ dạng của anh ta khi mệt mỏi

Suốt cả chặng đường, chúng tôi cùng đi với một tốp sinh viên đang dạt dào sức trẻ. Hình như các em là một đoàn thể xã hội đang tổ chức hoạt động.

Khi bắt đầu leo núi, ai nấy đều tràn trề sức sống, cười cười nói nói. Trong số đó, một cậu thanh niên nhiệt tình và hoạt bát đã thu hút sự chú ý của tôi. Cậu ấy đeo một cái ba lô to trên lưng, tay còn xách một túi nilon đựng đầy đồ ăn, trông rất nặng. 

Nhưng suốt cả chặng đường cậu vẫn hô hào cổ vũ những bạn học đang rớt lại phía sau, giúp các bạn cầm đồ, rồi thỉnh thoảng còn hỏi mọi người có cần nghỉ ngơi không, trông bộ dạng cậu ta như một bậc phụ huynh đầy trách nhiệm.

Anh bạn đi cùng tôi cũng phải thốt lên khen ngợi: “Nhìn xem thế hệ 9X bây giờ này, đâu có ích kỷ nhỏ nhen như lời đồn thổi. Ngược lại những người bạn già khoe khoang khoác lác như chúng ta, thì thân ai người nấy leo. Ngẫm lại có chút xấu hổ”.

Khó khăn mới biết lòng người, khi leo núi lại càng sáng tỏ hơn. Thể lực và ý chí của mỗi người khác nhau rất nhiều, nên muốn cùng nhau đi tới đích không phải là một chuyện dễ dàng. Tôi từng nghĩ rằng nếu có một người nhiệt tình như cậu thanh niên ấy đồng hành, thì cuộc leo núi cũng sẽ trở nên dễ dàng biết mấy. 

Nhưng, tôi đã sai! Đi được nửa quãng đường, thì câu chuyện hoàn toàn xoay ngược ngoài dự liệu. Khi đi trai tráng, giữa đường bủng beo, người nào người nấy mặt mày ủ dột, nặng nề lê bước về phía trước, chẳng ai buồn mở miệng nói một lời. 

Lúc này, khuôn mặt của cậu thanh niên nhiệt tình ban nãy trở nên rất khó coi, ai bắt chuyện cậu cũng lơ đi như không nghe thấy, còn vừa đi vừa oán trách bạn nữ bên cạnh “sao mang nhiều đồ thế không biết!”

Ý tốt ban đầu của cậu ta cuối cùng lại trở thành gánh nặng. Quẳng đồ đi thì sợ mất mặt, mà cầm thì lại thấy mệt, nên chỉ đành biết nổi lẩm bẩm cằn nhằn.

Lúc này, một cậu bạn trầm mặc ít nói lại đột nhiên bước tới, mỉm cười đưa cho cậu ấy một lon nước và đỡ lấy chiếc ba lô, vỗ vỗ vào vai cậu ta rồi nói: “Nhanh lên nào! Nhanh lên nào!”

Nhìn thấy cậu ấy mồ hôi nhễ nhại, tôi không khỏi xúc động, muốn biết về sự tu dưỡng của một người chỉ cần xem bộ dạng của họ khi mệt mỏi. 

Lúc thoải mái thì đa số mọi người đều thích làm việc tốt. Chỉ khi người mệt mỏi và khó chịu, mà vẫn có thể thấu hiểu cho nỗi khổ của người khác, mới là sự lương thiện đã ngấm vào xương tủy.

Cái gọi là “khả năng tự kiềm chế”, không phải là giận cá chém thớt, dùng cảm xúc khó chịu của mình đổ lên người khác 

Có một số người, chỉ cần hơi mệt một chút là trong mắt, trong lòng người ấy chỉ còn lại mỗi bản thân mình. Với những người này, bạn không thể trông mong họ khích lệ bạn, mà còn phải nhanh chóng vỗ về họ. 

Nhưng một số người, dù mệt mỏi như thế nào cũng đều thông cảm với những khó khăn của bạn. Dù họ không thể gánh vác cùng bạn, nhưng ít nhất cũng sẽ không mang thêm phiền phức cho bạn.  

Trong cuộc sống hàng ngày, những người như vậy không hiếm. Khi dạo phố, lúc ăn cơm, hay lái xe, chúng ta thường gặp cảnh mọi người tranh cãi, những nơi càng tấp nập thì số người cãi vã lại càng nhiều.

Những nhân vật có địa vị bình thường nói năng thanh tao nhã nhặn, nhưng tới khi mệt mỏi lại bộc lộ bản chất tu dưỡng thấp kém của mình. 

Hầu như mỗi lần đi máy bay đường dài, tôi đều gặp những hành khách khi không được như ý liền sinh sự với tiếp viên hàng không. Họ biết rõ tiếp viên hàng không có rất nhiều giới hạn không được vượt qua, có rất nhiều chỗ khó đành phải bất lực. Nhưng họ lại trút giận một cách vô cớ lên đầu các cô gái, còn tuyên bố lý do một cách đường hoàng là: “Tôi mệt rồi!”

Đây không phải là tâm thái ấu trĩ của những ‘đứa trẻ to xác’ hay sao? Nói cho cùng, là do sự tu dưỡng thấp kém. 

Lúc tinh thần sảng khoái thì ai nấy đều sẵn lòng ra tay trợ giúp, chỉ khi sức tàn lực kiệt mới có thể nhìn ra sự tu dưỡng của một người. Người tu dưỡng càng tốt thì càng có khả năng kiềm chế bản thân. Khả năng kiềm chế chính là đừng đem sự khó chịu của mình đổ lên đầu người khác để trừng phạt họ. 

Sếp tôi có một quy định khuôn vàng thước ngọc là: đừng gửi email vào lúc nửa đêm, đừng gặp khách hàng vào lúc khó ngủ. 

Cho nên, mỗi lần khách hàng yêu cầu tăng ca một cách không cần thiết thì ông đều từ chối. Sau đó, ông đuổi chúng tôi về nhà và dặn phải đi ngủ thật sớm. Ông thường nói, ngủ nghỉ không tốt dễ sinh cáu giận. Tôi thầm nghĩ có lẽ ông cũng biết khi mệt mỏi con người dễ bộc lộ những tính xấu nhiều hơn. 

Nhân tính con người rất khó để nhận biết, trong vài năm lăn lộn nơi quan trường, tôi cũng học được không ít bài học đắt giá. 

Nhiều đối tác thương mại từng hợp tác nhiều năm lại không chịu nhường một bước chỉ vì một chút lợi ích nhỏ nhoi. Những đồng nghiệp quen biết lâu năm, chỉ vì ý kiến bất đồng mà xả ra một tràng những lời dung tục. 

Cũng có không ít người chăm chỉ cần mẫn làm việc biết bao năm lại thất bại chỉ vì một đêm mất ngủ mà sơ sểnh làm hỏng việc. Đa số những điều này xảy ra như một bi kịch! Chúng cứ chờ đợi đúng giây phút con người thấy mệt mỏi nhất mà xuất hiện. 

Vậy nên, điều quan trọng không chỉ là bạn có thể leo lên đỉnh với tốc độ nhanh thế nào, mà là bạn về đích với tâm thái ra sao.

Điều quan trọng nhất là bạn về đích với tâm thái như thế nào 

Lần nọ có một đồng nghiệp cũ thì thầm với tôi rằng: “Muốn biết một người có thích hợp để cho vào cùng một đội hay không, thì cứ quan sát họ vào buổi tối thứ 6”.

Thế là tôi cẩn thận quan sát biểu hiện của những người tăng ca vào tối thứ 6, quả nhiên là muôn hình vạn trạng. 

Có người thì giận dữ quát tháo trong điện thoại với người nhà, có người lại cãi cọ liên hồi với mấy cậu bán hàng bên ngoài vì đồ ăn không như ý. Thậm chí có người còn oán trách đồng nghiệp lề mề chậm chạp, khiến cậu ấy cuối tuần vẫn phải tăng ca. 

Trong khi những người này ban ngày đều là những người ưu tú, không hề so bì thiệt hơn, và làm việc rất cẩn trọng. Khi chứng kiến điều này ngồi ngẫm lại tôi cũng không khỏi ngậm ngùi. 

Nhưng cũng có một số người rõ ràng là họ đã thức suốt mấy đêm liền, nhưng vẫn có thể mỉm cười đến bên bạn, hỏi xem bạn có cần giúp gì không. Nói thật, người như vậy mới là đồng đội tốt nhất của bạn. 

Tôi từng hỏi một đồng nghiệp trong văn phòng mình rằng: “Nếu tôi mệt tới mức không thể kiềm chế nổi mà nổi điên lên thì phải làm thế nào?”. Anh ấy chỉ nói 4 chữ: “Tự mình dừng lại”. 

Đương nhiên, những người tu dưỡng tốt không phải là thần, họ cũng sẽ mệt mỏi, cũng cần được an ủi. Nhưng họ hiểu rằng khi mệt mỏi thì phải tự xử lý tốt vết thương của mình, chứ không phải là tùy tiện mang bực tức, mệt mỏi của bản thân trút lên đầu người khác.

Có nhiều người nói rằng, khi sức tàn lực kiệt thì hành vi và cử chỉ của họ sẽ không do đại não chi phối nữa, mà là cảm xúc đang lên ngôi. Lúc ấy tình cảm, tâm trạng, thậm chí là thế giới quan của họ cũng trở nên tiêu cực, ảm đạm. Về điểm này, tôi đã được lĩnh hội sâu sắc. 

Nếu phải thức trắng vài đêm để tăng ca, thì cả ngày hôm sau tôi sẽ rất nóng nảy. Bình thường nếu gặp cảnh hàng hoá thiếu hụt, giao cơm muộn, giao thông tắc nghẽn, người đi đường chạy xe loạn bát nháo, tôi cũng chẳng để tâm. 

Nhưng khi trong người mệt mỏi đột nhiên tôi sẽ thấy khó chịu với chúng. Sau đó tôi sẽ không thể chịu đựng thêm được nữa và bắt đầu vô cớ trút giận lên người khác. Nhưng thường thì đúng vào những lúc gian nan như vậy mới đo được trình độ tu dưỡng tâm tính giữa người với người. 

Cũng giống như leo núi: Trong nửa quãng đường đầu tiên ai nấy đều hừng hực khí thế. Chỉ tới khi sức tàn lực kiệt thì mới nhìn thấy sự chênh lệch. 

Sự chênh lệch này không chỉ là bạn có thể leo lên tới đỉnh với tốc độ nhanh thế nào, mà quan trọng hơn mà là bạn về đích với tâm thái ra sao. Bởi vì trong tâm thái này chứa đựng sự tu dưỡng đã ngấm sâu vào tận xương tủy. Người như vậy mới thực sự đáng để kết giao.